مشخصات جغرافيايي

استان يزد؛ با قرار گرفتن در بخش مركزي فلات ايران در برگيرنده نا مناسب ترين عوامل طبيعي چيره بر فلات مركزي ايران نيزاست. كويرهاي بزرگ لوت و دشت كوير تا درياچه نمك قم و كوير نمك هرات و مروست تا كوير نمك ابر كوه و باتلاق گاوخوني استان يزد را فرا گرفته اند. بارش اندك همراه با تبخير شديد، دور بودن از دريا، نزديكي با كوير خشك و پهناور نمك، رطوبت نسبي كم همراه با گرماي بسيار، از عواملي هستند، كه استان يزد را به گونه خشك ترين استان ايران در آورده است. گذشته از آن، در اين منطقه نوسان شديد درجه حرارت نيز وجود دارد. از نظر جغرافيايي بين 29 درجه و 48 دقيقه تا 33 درجه و 30 دقيقه پهناي شمالي و 52 درجه و 45 دقيقه تا 56 درجه و 30 دقيقه درازاي خاوري از نصف النهار مبدا واقع شده است. اين استان از شمال خاوري به استان خراسان از شمال و باختر به استان اصفهان، ازجنوب باختري به استان فارس و از جنوب خاوري به استان كرمان محدود مي شود. به دليل دور بودن از مرزهاي ايران، در درازاي تاريخ از بحران ها و فشارهاي فرهنگي و نژادي مصون مانده است. استان يزد براساس سرشماري سراسري سال 1375 جمعيتي در حدود 828401 نفرجمعيت داشته و شهرستان هاي آن عبارتنداز: ابركوه، اردكان، بافق، تفت، خاتم,صدوق, طبس, مهريز، ميبد و يزد.
دشت رسوبي يزد، در فلات مركزي ايران، از حوزه هاي مهم جغرافيايي است كه از دامنه شيركوه در جنوب آغاز مي شود و با شيب ملايمي تا كوير سياه كوه در شمال ادامه مي يابد. با توجه به موقعيت جغرافيايي، اين استان در بر گيرنده نامناسب ترين عوامل طبيعي چيره بر فلات مركزي ايران است. استان يزد گذشته از جايگاه ويژه طبيعي - جغرافيايي و دارا بودن منابع زيرزميني، از لحاظ تاريخي و فرهنگي نيز از كهن ترين مناطق ايران به شمار مي رود و از گذشته هاي دور داراي فرهنگي درخشان بوده است. كوه هاي اين استان جزو رشته كوه هاي مركزي ايران به شمار مي روند. دشت هاي كويري آن، همانندي زيادي با دشت كوير و دشت لوت دارند. بلندترين ناحيه استان يعني رشته كوه هاي شيركوه (4075 متر) در بخش جنوب باختري استان قرار گرفته و پست ترين ناحيه، شمال تا شمال خاوري را در بر مي گيرد كه همراه با باتلاق هاي نمك است. راه هاي دست رسي به اين استان عبارتند از:
راه ري ـ اصفهان ـ يزد:‌ اين راه از ري به سوي جنوب رفته از قم و كاشان گذشته به شهر گباي ( اصفهان كنوني ) رسيده از آن جا شعبه اي از آن، از راه يزد به كرمان و از كرمان باز شعبه اي به سيستان، سند و كرانه هاي درياي مكران ( درياي عمان ) مي پيوست.
راه يزد ـ سيستان: از سيستان تا يزد، راهي وجود داشته، كه كوير را در دور افتاده ترين بخش هايش، يعني بين « ده سلم » و گدارباروت، ميان بر مي كرده است.
راه يزد به خراسان:‌ اين راه كه داراي ايستگاه هاي بسياري است، از يزد به سوي آنجيره و خزانه رفته از تل سياه و ساغند وپشت بادام گذشته به رباط محمّد رسيده از آن جا به ريگ و مهلب و رباط حوران، ... رفته، سر انجام به ترشيز ( كاشمر ) و از آن جا به نيشابور مي پيوسته است.
در حال حاضر استان يزد داراي راه هاي زميني و هوايي است. راه هاي زميني آن، از گونه شوسه، آسفالته و راه آهن، عبارتند از:
1- راه هاي اصلي، فرعي، روستايي: اين راه ها، شامل راه هاي اصلي، فرعي، روستايي و مال رو است. راه هاي اصلي، استان را با استان هاي اصفهان، فارس، كرمان و خراسان پيوند مي دهد و از راه هاي مهم ارتباطي شمال به جنوب و باختر به خاور ايران است.
استان يزد، در سال 1375 هـ. ش، داراي بيش از دو هزار كيلومتر راه اصلي آسفالته و راه هاي فرعي و روستايي بوده است. محور اصلي ارتباطي استان يزد، سرشناس به جاده سنتو، يكي از پر رفت و آمدترين شبكه هاي ارتباطي ايران، به ويژه در حمل و نقل بار با وسايط نقليه سنگين به شمار مي رود. بندر هاي مهم هرمزگان و هم چنين بندر استراتژيك چابهار در استان سيستان و بلوچستان نيز تأثير زيادي در رونق اين راه ارتباطي داشته اند.
راه هاي فرعي، شهرستان هاي استان را به يك ديگر و يا شهرستان ها را به شهر يزد پيوند مي دهند. راه هاي روستايي نيزكه درسال هاي اخير ايجاد شده، روستاها، دهستان ها و مراكز بخش ها را به يك ديگر پيوند مي دهند و نقش ارزنده اي در زندگي اجتماعي روستاييان و كشاورزان منطقه ار لحاظ اقتصادي، ارتباطي و حمل بار دارند.

2- راه آهن: راه آهن استان يزد؛ سبب پيوند اين استان با استان هاي اصفهان و كرمان و سبب ارتباط مراكز معدني و صنعتي ايران است. راه آهن سراسري ايران، از تهران شروع و شاخه جنوب خاوري آن، پس از گذر از شهر قم، به دو بخش شده، يكي از طريق كاشان و اصفهان به يزد رسيده و ديگري پس از گذشتن از بافق به زرند و شهر كرمان مي پيوندد.

3- راه هاي هوايي: استان يزد از طريق راه هاي هوايي به بيش تر نقاط و مراكز استان هاي ديگر، مانند : تهران، شيراز، اصفهان، كرمان، بندر عباس، زاهدان، مشهد، ... بستگي دارد. فرودگاه شهيد صدوقي يزد داراي امكان هاي كافي براي پذيرش هواپيماهاي مختلف بوده و مي تواند خدمات فرودگاهي بايسته را براي پرواز هاي داخلي و خارجي تأمين كند. علاوه بر پرواز هاي هر روزه تهران – يزد و بر عكس، پرواز هاي ديگري به اصفهان، مشهد، زاهدان، بندر عباس، شيراز، كرمان، ... در اين فرودگاه انجام مي شود. اخيراً پرواز هاي حج و زيارت سوريه نيز به طور مستقيم از فرودگاه شهيد صدوقي يزد انجام مي شود.