مشخات جغرافيا

استان اصفهان در مركز ايران، ميان كوه هاي مركزي ايران و دامنه هاي خاوري زاگرس، در 30 درجه و 43 دقيقه تا 34 درجه و 27 دقيقه پهناي شمالي و 49 درجه و 36 دقيقه تا 55 درجه و 31 دقيقه درازاي خاوري نسبت به نيمروز گرينويچ قرار گرفته است. اين استان از شمال به استان هاي قم و سمنان، از شمال خاوري به استان خراسان، از خاور به استان يزد، از جنوب به استان هاي فارس و كهگيلويه و بوير احمد، از باختر به استان هاي چهار محال و بختياري و لرستان و از شمال باختري به استان مركزي محدود مي شود. ارتفاع متوسط اصفهان از سطح دريا 1714متر است. درازاي استان اصفهان از زرد كوه بختياري (كه سرچشمه زاينده رود است) تا باتلاق گاو خوني (كه آب ريز زاينده رود است)300 كيلومتر و پهناي آن از كوه هاي قهرود (كه مرز شمالي آن است) تا روستاي امين آباد( كه مرز جنوبي اين استان را تشكيل مي دهد) 240 كيلومتر نگاشته شده است. استان اصفهان از جاذبه هاي كويري‏،كوهستاني،رودخانه اي برخوردار بوده و از لحاظ جغرافيايي از مناطق با اهميت ايران به شمار مي آيد. در استان اصفهان كل راه هاي موجود بيش از 7300 كيلومتر است.
مهم ترين آن ها عبارتند از:
1. تهران، قم، اصفهان، شيراز، بوشهر، 1228 كيلومتر.
2. اصفهان، اليگودرز، خرم آباد، انديمشك، اهواز، 745 كيلومتر.
3. اصفهان، فولاد شهر، شهر كرد، 104 كيلومتر.
4. اصفهان، شهرضا، بروجن، شهر كرد، 207 كيلومتر.
5. اصفهان، خوانسار، گلپايگان، خمين، اراك، 288 كيلومتر.
6. اصفهان، نايين، يزد، 300 كيلومتر.
راه آهن اصفهان ـ تهران
راه آهن اصفهان ـ كاشان، 271 كيلومتر
راه آهن اصفهان ـ يزد، 285 كيلومتر
راه آهن اصفهان ـ زرين شهر، 72 كيلومتر
فرودگاه بين المللي اصفهان در شمال خاوري شهر اصفهان واقع شده است. اين فرودگاه داراي دو باند به درازاي 4 هزار و پانصد متر و پهناي 45 متر بوده و گنجايش آن در 24 ساعت، 500 پرواز است كه البته امكان دارد اين آمار جا به جا شود.

كشاورزي و دام داري

به طور كلي شرايط آب وخاك در استان اصفهان، چندان مساعد براي كشاورزي نبوده، تنها تراكم جمعيت و تلاش كشاورزان تا اندازه اي جبران اين نارسايي را مي نمايد. افزون بر گندم، كه در همه شهرستان هاي استان كشت مي شود، گوناگوني آب و هوا، اندازه آب هاي روي زمين و زير زمين، بازار مصرف و دانش كشاورزي سبب شده، كه كشتي بر كشت ديگر چيره باشد. در استان اصفهان كشت برنج تنها در ناحيه لنجان به واسطه آب زياد، و كشت سيب زميني در فريدن به سبب خاك مساعد و كشت پنبه در كاشان و بخشي از شهرستان اصفهان انجام مي شود. كشت ديم استان ويژه گندم، جو، نخود، عدس و اسپرس است. نواحي ديم كاري نيز محدود به بخشي از جنوب و شمال باختري استان است. مهم ترين فرآورد ه هاي سالانه و دايمي استان اصفهان، عبارتند از: گندم، جو، برنج (شلتوك)، ارزن، لوبيا، نخود، عدس، ماش، سيب زميني، پياز، گوجه فرنگي، برگي، غده اي، خربزه، هندوانه، گرمك، چغندر قند، پنبه (وش)، توتون و تنباكو، كنجد و فرآورده هاي علوفه اي چون: اسپرس، يونجه، شبدر، ذرت علوفه اي، خوشه اي، دانه اي، شلغم، چغند، ماشك،. . .
استان اصفهان از دير باز به داشتن ميوه مرغوب سرشناس بوده است. تمامي ميوه ها - جز مركبات كه به دليل نامساعد بودن شرايط آب و هوايي به عمل نمي آيد - در باغ هاي پيرامون شهرها و روستاها به عمل مي آيد. پراكندگي زمين هاي زير كشت درختان ميوه بيش تر در نواحي جنوب، مركز و باختر استان است. نواحي خاور و شمال استان به واسطه شرايط اقليمي و گونه خاك و اندازه آب موجود، كم تر از ديگر نواحي به كشت درختان اختصاص داده شده است. درختان اين نواحي بيش تر از گونه انار و انگور است. در صورتي كه در مركز استان بيش تر درختان ميوه، هسته دار و دانه دار، و در ناحيه سميرم درختان سيب كاشته مي شود. در ناحيه خاور استان، در خور و بيابانك به دليل شرايط آب و هوايي، نخلستان هاي زيادي وجود دارد.
استان اصفها ن يكي از صادر كننده گان ميوه هاي درختي است. گلابي، به، گيلاس، زرد آلو، و انگور از مهم ترين ميوه هاي اين استان است. از جمله ميوه هايي كه در اين منطقه با مرغوبيتي كم نظير به دست مي آيد، گونه اي زردآلو است، كه در محل آن را « شكر پاره » مي نامند و گلابي كه گونه مرغوب آن را شاه ميوه مي گويند. علاوه برآن، در « سده » يا « خميني شهر »گونه اي ميوه به نام « سِبري » به دست مي آيد كه از گلابي كوچك تر، ولي از لحاظ لطافت و پر آبي، برتر است.
درختان ديگر در كناره رودها، به ويژه رودخانه زاينده رود و در نواحي چشمه سارها كاشته شده است. گذشته از آن، در بيش تر روستاهاي استان اصفهان، اين گونه درختان را به عنوان حريم ملكي كشت نموده و در هنگام نياز، از چوب آن ها در صنعت و سوخت بهره مي برند. بيش تر اين درختان از گونه هاي تبريز، چنار، بيد و نارون است.
گوناگوني آب و هوا در استان اصفهان سبب به وجود آمدن روش هاي گوناگون دام داري شده است و همين گوناگوني آب و هوا و كمبود علوفه، سبب شده كه دام داري در اين منطقه چندان پيشرفتي نداشته باشد. با توجه به آگاهي هاي موجود و با وجود گوناگوني هايي كه از نظر استعداد هاي كشاورزي وجود دارد، به پرورش دام مي پردازند.
پرورش گاو به روش هاي صنعتي، نيمه صنعتي، خرده پا و روستايي صورت مي گيرد. گاوداري صنعتي به طور كلي به شكل ماشيني و مكانيزه و بيش تر به گونه مجتمع هاي شير وگوشت فعاليت دارند، كه در پيرامون شهرستان اصفهان و تا فاصله 100 كيلومتري آن، مستقر هستند.
پرورش گوسفند در استان اصفهان با توجه به مراتع، به روش ثابت و متحرك انجام مي شود. نزديك به 3 ميليون رأس گوسفند با پرورش ثابت نگاه داري مي شود و براي كمبود علوفه آن ها، از پس مانده هاي زراعي استفاده مي شود. در اصفهان هم چنين واحد هاي صنعتي متعددي براي پرورش طيور و توليد گوشت سفيد، وجود دارد. استان اصفهان با داشتن نواحي مستعد پرورش زنبور عسل، يكي از مهم ترين استان ها در زمينه توليد عسل است. مهم ترين نواحي در اين زمينه، عبارت اند از: نجف آباد، خوانسار، گلپايگان و فريدون شهر.
پرورش ماهي نيز در مسير كانال هاي آب رساني زاينده رود صورت مي گيرد و سازمان كشاورزي استان اصفهان با اجراي طرح هاي پرورش ماهي كپور در لنجانات و كرانه هاي زاينده رود توليد مواد پروتييني را گسترش مي دهد.

كريم خان زند، سر سلسله خاندان زند كه خود را وكيل الرعايا مي خواند، شيراز را كه يكي از شهرهاي مهم ايران و مركز استان فارس است مقر حكومتي خود قرار داد و به ساختن بناهاي حكومتي و عام المنفعه پرداخت. يكي از مهمترين و بزرگ ترين بناهاي اين دوره ارگ كريم خان است كه با زير بناي ۴۰۰۰ متر مربع، در زميني به وسعت ۱۲۸۰۰ متر مربع بنا شده است. ديوارهاي آجري اين بنا ۱۲ متر ارتفاع دارد و در هر گوشه آن برجي به ارتفاع ۱۴ متر ساخته شده است. نماي بيروني بنا ساده است و تنها بر روي بدنه ديوارها و برج ها نقوش آجري هندسي ديده مي شود. بر خلاف نماي ساده بيروني كه مشخصه بناهاي عهد كريم خان است، ساختمان هاي داخل ارگ از نماهاي زيباتري برخوردارند و با نقوش اسليمي، ترنج و گل و مرغ و با رنگ هاي زنده و آب طلا تزيين شده است. بر سردر ارگ، طرح كاشي كاري هفت رنگ زيبايي از داستان كشته شدن ديو سفيد به دست رستم نقش بسته است كه متعلق به دوران قاجاريه مي باشد.
ضلع شرقي ارگ مسكوني نبوده و با مركزيت در و هشتي ورودي به دو قسمت تقسيم شده است، ساختمان هاي مسكوني ارگ در سه ضلع شمالي (زمستان نشين)، جنوبي (تابستان نشين) و غربي (چهار فصل) بنا شده است.
ستون هاي ايوان ها از سنگ يك پارچه بوده است. در هر ضلع مسكوني ارگ شش اتاق بزرگ يك طبقه و شش راه پله دو طبقه وجود دارد. از اره بخشي از بناهاي ارگ از سنگ مرمر سبز رنگ بسيار زيبايي پوشيده شده، همچنين درهاي خاتم و آينه هاي بزرگ زيبا در ارگ بكار رفته بود كه متاسفانه همگي به دستور آقا محمد خان قاجار به تهران حمل شد. حتي تعدادي از ستون هاي يك پارچه سنگي را به تهران منتقل كرده و به جاي آنها ستون هاي چوبي كار گذاشته اند.
در گوشه جنوب شرقي ارگ حمام خصوصي كريم خان زند قرار دارد كه از چند بخش تشكيل شده است و عبارتند از:
سربينه (رختكن)، گرم خانه، خزينه و راهروهاي ارتباطي آنها. سقف حمام نيز با آهك بريهاي زيبا تزيين شده است.

صنايع استان آذربايجان غربي در زمينه هاي مواد معدني و مواد اوليه موجود دراستان بر پا شده اند. معادن اين استان شامل معادن مصالح و سنگ هاي ساختماني، گرانيت، ‌تراورتن، نمك آبي، نمك سنگي، ميكا، زرنيخ، تالك، خاك نسوز و پوكه معدني است كه هم اكنون بهره برداري مي شوند. هم چنين ذخايري از مواد معدني سرب, روي, طلا در تكاب، ذغال سنگ در مياندوآب و خاك نسوز در بوكان كشف شده و آماده بهره برداري مي شوند. هم چنين اقداماتي جهت شناسايي معادن سيليس و مواد معدني فلزي و غير فلزي در استان صورت گرفته است.
استان آذربايجان غربي يكي از كانون هاي مهم صنايع دستي ايران است. دراين استان انواع فرش، گليم، ‌‌پارچه هاي دستي و صنايع چوبي تزييني توليد مي شود و علاوه بر آن كارگاه هاي صابون سازي، شمع سازي و چاقوسازي نيز درسطح استان به كار مشغولند. از ميان محصولات ياد شده, بافته هاي دستي و صنايع چوبي مانند انواع مجسمه هاي حيوانات‌، انواع وسايل بازي شطرنج، تخته نرد، جعبه و ميز آرايش بانوان و انواع نقاشي روي چرم داراي معروفيت ملي است. 

مكان هاي ديدني و تاريخي 

استان آذربايجان غربي از نظر طبيعي و تاريخي از مناطق برجسته ايران است. وضعيت اقليمي، زمين شناسي و توپوگرافي استان باعث ايجاد عارضه هاي طبيعي بسياري در آن شده است كه برخي از آن ها داراي ويژگي هاي منحصر به فردي هستند. برخي از جاذبه هاي طبيعي اين استان عبارتند از: درياچه اروميه كه شورترين و بزرگ ترين درياچه داخلي ايران و بزرگ ترين آبگير دايمي آسياي باختري است، جزاير داخلي درياچه اروميه كه زيستگاه نادرترين پرندگان هستند، پارك ملي درياچه اروميه كه يكي از 59 منطقه ذخاير طبيعي جهان و داراي لوح مخصوص پارك ها است، مناطق حفاظت شده حيات وحش و چشمه هاي متعدد آب گرم كه بيش تر خاصيت درماني دارند، تالاب ها، رودخانه ها، آبشارها و غارهاي مختلف از جمله غار معروف كرفتو.
پيشينه تاريخي و سابقه كهن فرهنگي استان؛ سبب وجود جاذبه هاي تاريخي, جاذبه هاي اجتماعي و فرهنگي بسياري در منطقه شده است. مكان هاي تاريخي و مذهبي موجود در استان؛ گوياي بخشي از تاريخ مذهبي اين منطقه است. مسجد جامع اروميه از مسجدهاي قديمي استان به شمار مي آيد. كليساهاي قديمي زيادي نيز در سطح استان وجود دارند كه از جاذبه هاي ديدني آن به شمار مي آيند. كليساي مارقويا يكي از قديمي ترين ابنيه مذهبي است و منسوب به حضرت قوما يكي از دوازده حواريون مسيح است. كليساي قديمي ماريوخنه و آتشكده آذرگشسب به همراه بازارهاي قديمي با سبك معماري خاص، تپه هاي باستاني كه قدمت برخي از آن ها به هزاره هاي پيش از ميلاد مي رسد، شهرها و دهستان هاي تاريخي و قديمي مانند تپه هاي باستاني روستاي حسنلو، قلعه هاي تاريخي، پل هاي قديمي، گورستان ها و قبور شعرا، عرفا و سياست مداران كه جزو مناطق ديدني استان به شمار مي آيند به همراه زندگي ايلي جذاب با صنايع دستي كم نظير، در مجموع گوياي توان بالاي توريستي منطقه آذربايجان غربي هستند.