كشاورزي و دام داري

به طور كلي شرايط آب وخاك در استان اصفهان، چندان مساعد براي كشاورزي نبوده، تنها تراكم جمعيت و تلاش كشاورزان تا اندازه اي جبران اين نارسايي را مي نمايد. افزون بر گندم، كه در همه شهرستان هاي استان كشت مي شود، گوناگوني آب و هوا، اندازه آب هاي روي زمين و زير زمين، بازار مصرف و دانش كشاورزي سبب شده، كه كشتي بر كشت ديگر چيره باشد. در استان اصفهان كشت برنج تنها در ناحيه لنجان به واسطه آب زياد، و كشت سيب زميني در فريدن به سبب خاك مساعد و كشت پنبه در كاشان و بخشي از شهرستان اصفهان انجام مي شود. كشت ديم استان ويژه گندم، جو، نخود، عدس و اسپرس است. نواحي ديم كاري نيز محدود به بخشي از جنوب و شمال باختري استان است. مهم ترين فرآورد ه هاي سالانه و دايمي استان اصفهان، عبارتند از: گندم، جو، برنج (شلتوك)، ارزن، لوبيا، نخود، عدس، ماش، سيب زميني، پياز، گوجه فرنگي، برگي، غده اي، خربزه، هندوانه، گرمك، چغندر قند، پنبه (وش)، توتون و تنباكو، كنجد و فرآورده هاي علوفه اي چون: اسپرس، يونجه، شبدر، ذرت علوفه اي، خوشه اي، دانه اي، شلغم، چغند، ماشك،. . .
استان اصفهان از دير باز به داشتن ميوه مرغوب سرشناس بوده است. تمامي ميوه ها - جز مركبات كه به دليل نامساعد بودن شرايط آب و هوايي به عمل نمي آيد - در باغ هاي پيرامون شهرها و روستاها به عمل مي آيد. پراكندگي زمين هاي زير كشت درختان ميوه بيش تر در نواحي جنوب، مركز و باختر استان است. نواحي خاور و شمال استان به واسطه شرايط اقليمي و گونه خاك و اندازه آب موجود، كم تر از ديگر نواحي به كشت درختان اختصاص داده شده است. درختان اين نواحي بيش تر از گونه انار و انگور است. در صورتي كه در مركز استان بيش تر درختان ميوه، هسته دار و دانه دار، و در ناحيه سميرم درختان سيب كاشته مي شود. در ناحيه خاور استان، در خور و بيابانك به دليل شرايط آب و هوايي، نخلستان هاي زيادي وجود دارد.
استان اصفها ن يكي از صادر كننده گان ميوه هاي درختي است. گلابي، به، گيلاس، زرد آلو، و انگور از مهم ترين ميوه هاي اين استان است. از جمله ميوه هايي كه در اين منطقه با مرغوبيتي كم نظير به دست مي آيد، گونه اي زردآلو است، كه در محل آن را « شكر پاره » مي نامند و گلابي كه گونه مرغوب آن را شاه ميوه مي گويند. علاوه برآن، در « سده » يا « خميني شهر »گونه اي ميوه به نام « سِبري » به دست مي آيد كه از گلابي كوچك تر، ولي از لحاظ لطافت و پر آبي، برتر است.
درختان ديگر در كناره رودها، به ويژه رودخانه زاينده رود و در نواحي چشمه سارها كاشته شده است. گذشته از آن، در بيش تر روستاهاي استان اصفهان، اين گونه درختان را به عنوان حريم ملكي كشت نموده و در هنگام نياز، از چوب آن ها در صنعت و سوخت بهره مي برند. بيش تر اين درختان از گونه هاي تبريز، چنار، بيد و نارون است.
گوناگوني آب و هوا در استان اصفهان سبب به وجود آمدن روش هاي گوناگون دام داري شده است و همين گوناگوني آب و هوا و كمبود علوفه، سبب شده كه دام داري در اين منطقه چندان پيشرفتي نداشته باشد. با توجه به آگاهي هاي موجود و با وجود گوناگوني هايي كه از نظر استعداد هاي كشاورزي وجود دارد، به پرورش دام مي پردازند.
پرورش گاو به روش هاي صنعتي، نيمه صنعتي، خرده پا و روستايي صورت مي گيرد. گاوداري صنعتي به طور كلي به شكل ماشيني و مكانيزه و بيش تر به گونه مجتمع هاي شير وگوشت فعاليت دارند، كه در پيرامون شهرستان اصفهان و تا فاصله 100 كيلومتري آن، مستقر هستند.
پرورش گوسفند در استان اصفهان با توجه به مراتع، به روش ثابت و متحرك انجام مي شود. نزديك به 3 ميليون رأس گوسفند با پرورش ثابت نگاه داري مي شود و براي كمبود علوفه آن ها، از پس مانده هاي زراعي استفاده مي شود. در اصفهان هم چنين واحد هاي صنعتي متعددي براي پرورش طيور و توليد گوشت سفيد، وجود دارد. استان اصفهان با داشتن نواحي مستعد پرورش زنبور عسل، يكي از مهم ترين استان ها در زمينه توليد عسل است. مهم ترين نواحي در اين زمينه، عبارت اند از: نجف آباد، خوانسار، گلپايگان و فريدون شهر.
پرورش ماهي نيز در مسير كانال هاي آب رساني زاينده رود صورت مي گيرد و سازمان كشاورزي استان اصفهان با اجراي طرح هاي پرورش ماهي كپور در لنجانات و كرانه هاي زاينده رود توليد مواد پروتييني را گسترش مي دهد.