پوشاك مردم عشاير
علاوه بر اين زنان لباس و پوشاك خود را تهيه مي كنند و اكثريت تزئينات اين نوع لباسها به دست هنرمندانه زنان انجام مي گيرد.
عشاير ايلام از لحاظ پوشش لباس داراي تنوع رنگ هستند كه و بيشتر زنان عشاير ايلام از لباسهاي كردي استفاده مي كنند.
درحالي كه در زندگي امروز شهرنشيني مي توان انواع لباسهايي را ديد كه با فرهنگ ما ارتباطي ندارد ولي مردم عشاير از لباسهايي كه از فرهنگ آنها شكل مي گيرد استفاده مي كنند.
در بين عشاير متاسفانه تحصيل كمتر براي دختران و زنان وجود دارد و بيشتر آنها مشغول كار با مردان در زندگي مي شوند.
عمده دليل عدم تحصيل مردم عشاير كوچ كردن آنهاست چراكه در روزهاي طولاني در مسير ييلاق و قشلاق هستند و به همين منظور كمتر دنبال تحصيل هستند.
با نگاه كلي به زندگي عشاير مي توان گفت عشاير مردماني هستند كه در عين ساده زيستي مردماني پر تلاش هستند و بيشتر وقت خود را صرف دامداري مي كنند.
مسئولان بايد به اين قشر براي حل مشكلات معيشتي آنها كمكهاي فراوان و امكانات بيشتر اختصاص دهند و از آنها براي توليدات بيشتر حمايت كنند.
يكي از بزرگترين مشكل مردم عشاير بحث خريد توليدات فرآورده هاي دامي است كه متاسفانه برخي دلالان اين فرآورده ها را با قيمت بسيار پاييني از مردم عشاير خريداري مي كنند و به قيمتهاي گزاف به فروش مي رسانند و درآمد كمي نصيب مردم عشاير مي شود در حالي كه آنها زحمت اصلي را كشيده اند.
زندگي عشاير در عين سادگي خود يك جاذبه مهم گردشگري براي مردم شهرهاست چراكه با كمترين امكانات بيشترين تلاشها را در زندگي انجام مي دهند.
جايگاه آتش در بين مردم عشاير
در زندگي عشاير خبري از اجاق گاز نيست. اينجا با يك آتش زدن چند هيزم براي پخت و پز استفاده مي شود. اينجا براي پخت نان محلي هم از هيزم استفاده مي شود .
چاي درست كردن با آتش طعم ومزه اي ديگر دارد. نان محلي عشاير از طعم و ويژگي خاصي برخودار است و در واقع غذاهاي مردم عشاير از نان محلي، روغن محلي، شير و گوشت تامين مي شود و كمتر به سراغ غذاهاي امروزي مي روند.
اين مردم دنبال ايراد گرفتن و خودنمايي كردن و ظاهر سازي نيستند و در عين حال كه مردمي بسيار مهمان نواز هستند، با هر آنچه در توان داشته باشند و در خانه باشد از مهمانان خود پذيرايي مي كنند.
صفا و صميميت و دروي از زندگي شهرنشيني يك نوع آرامش خاص در بين زندگي مردم عشاير به وجود آورده است كه آنها فقط به كار خود فكر مي كنند.
مردم عشاير همواره از مشكلات زيادي رنج مي برند و تنها منبع درآمد از طريق همين دامداري است كه با اين شرايط سخت تعدادي از آنها نيز از به شهرها رفته اند و زندگي عشايري را رها كرده اند.
عشاير همواره براي تهيه آب با مشكل هستند چون معمولا در مكانهايي مستقر مي شوند كه آب نيست و مجبور هستند آب را با دبه هاي بزرگ و كوچك به سمت چادر خود بياورند.
زندگي عشاير حمام و يخچال ندارد و مردم براي از "مشكه" براي حفظ آب استفاده مي كنند كه البته آب در داخل آن به شكل خنك حفظ مي شود.
"مشكه" توسط خود مردم عشاير درست مي شود و در واقع يك وسيله ضروري در زندگي عشاير به خصوص در فصل تابستان است.
از اين مشكه براي تبديل ماست به دوغ و كره نيز استفاده مي شود كه به وسيله زنان عشاير درست مي شود.
زنان همانند مردان يك پاي كار در زندگي هستند و آنها در مواقعي كه مردان گوسفندان را براي چريدن مي برند در كارهايي نظير پخت نان و تميز كردن خانه، دوشيدن شير گوسفندان كمك مي كنند.
در زندگي عشايري كه غالبا سياه چادر نشيني است توسط زنان دست بافته هايي مانند چيت و بافت سياه چادر و..تهيه مي شود
مكان هاي ديدني و تاريخي
مكان هاي ديدني و تاريخي استان هرمزگان عبارتند از: سواحل خليج فارس و درياي عمان, جنگل هاي مانگرو(حرا), معبد هندوها, مسجد گله داري، حمام گله داري, عمارت كلاه فرتگي, مسجد جامع دل گشا، امام زاده سيد مظفر, مسجد سبز كهنه, عمارت كلاه فرنگي، پل لاتيران, مسجد افغان و ملك عباس, قلعه لشتان, قلعه پرتغالي ها, قلعه قشم, قلعه نادري, غار خروس, شهر باستاني حرير, جاده دنيا, مسجد نور, كلبه حور, جزاير كيش, قشم و....
مكان هاي ديدني و تاريخي
در استان همدان نقاط ديدني و تاريخي فراواني وجود دارد كه عبارت اند از: آرامگاه بوعلي‌سينا، آرامگاه بابا طاهر، موزه و تپه‌ي هگمتانه، موزه‌ي تاريخ طبيعي، موزه‌ي بوعلي، مسجد جامع، برج قربان، گنبد علويان، شيرسنگي، گنج‌نامه، امام‌زاده شاه‌زاده حسين, امام‌زاده يحيي، تپه‌ي توشيجان، مسجد شيخ‌الملوك، مسجد سيف‌الدوله، حمام بلور و امام‌زاده زبيده‌خاتون (در ملاير)، ستون سلوكي، ميدان قيصريه، حمام حاج آقاتراب، سراب گيان، مقبره‌ي باباپيره و بند ليلي يادگار (در نهاوند)، مقبره‌ي حيقوق نبي، كاروان‌سراي شاه عباس، آبشار افشار، كمربسته سركان، كاروان سراي فرسنج، آرامگاه ميررضي‌الدين و مدرسه‌ي علميه‌ي شيخ عليخان زنگنه (در تويسركان)، حمام سنگي، قلعه‌ي كيكاوس (در كبودر آهنگ)، كتيبه‌ي سلطانيه، مسجد شاه طهماسب، آب انبار شاه عباس، تالار دربند و كتيبه‌ي يادبود سيدجمال (در اسدآباد) و لالجين، دشت بهار و آرامگاه شيخ محمدبهاري (در بهار) و غار علي‌صدر (در روستاي علي‌صدر
).
مشخصات جغرافيايي استان همدان در باختر ايران و بين مدارهاي 59 درجه و 33 دقيقه تا 49 درجه و 35 دقيقه پهناي شمالي و 34 درجه و 47 دقيقه تا 34 درجه و 49 دقيقه درازاي خاوري از نيم روز گرينويچ قرار گرفته و حدود 2/1 درصد از كل مساحت ايران را در بر مي گيرد. اين استان از شمال با استان هاي زنجان و قزوين، از جنوب به استان لرستان، از خاور به استان مركزي و از باختر به استان هاي كرمانشاه و كردستان محدود مي شود. بلندترين نقطه استان همدان قله الوند با ارتفاع 3574 متر است. با توجه به شرايط اقليمي؛ مناسب ترين زمان براي مسافرت به همدان از اواخر ارديبهشت تا اواخر مهر ماه است. بر اساس آخرين سرشماري سراسري سال 1375 جمعيت اين استان 1677789 نفر برآورد شده است و شهرستان هاي آن عبارتند از: اسد آباد، بهار، تويسركان، رزن، كبودر آهنگ، ملاير، نهاوند و همدان. راه هاي دسترسي به اين استان عبارتند از:
1- راه اصلي تهران – همدان به درازاي 341 كيلومتر
2- راه اصلي تهران – خسروي كه همدان در كيلومتر 375 اين مسير قرار دارد.
3- راه اصلي تهران – سنندج كه همدان در 343 كيلومتري اين مسير قرار دارد.
4- راه اصلي سنندج – همدان به طول 182 كيلومتر
5- محور زنجان – همدان به طول 275 كيلومتر
استان همدان در مركز خود داراي فرودگاه است.
صنايع و معادن
صنايع استان هرمزگان به دو دسته صنعتي و دستي تقسيم مي شوند كه صنايع دستي اين استان را لنج سازي، گلابتون دوزي، خوس دوزي، شك دوزي بافي، كم دوزي، كلاه دوزي، سوند بافي، سوزن دوزي، چادر شب بافي، فرش بافي، حصير بافي، تور بافي، گرگور سازي، سفال گري، سبد بافي، صنايع صدفي، عبا دوزي، درو پنجره جوبي، كرچاپ، بادله دوزي، مليله دوزي دور لباس، كوزه سازي تشكيل مي دهد.
با توجه به قرار گرفتن اين استان در كنار درياي عمان و خليج فارس، مهم ترين صنايع رايج در اين استان عبارتند از: كارخانه هاي كنسرو ماهي، پودرماهي، قايق سازي، كشتي سازي و هم چنين صنايع نفتي. استان هرمزگان از نظر منابع معدني توانمند بوده و علاوه بر نفت و گاز، معادن كروميت و خاك سرخ آن نيز مشهور است. م
در جزيره ابوموسي معدن اكسيد سرخ آهن و هم چنين معدن خاك سرخ وجود دارد و آب هاي پيرامون آن، داراي نفت است. حدود 100 سال پيش، نخستين امتياز استخراج اين معدن ها، از سوي ناصرالدين شاه قاجار به مرحوم معين التجار بوشهري واگذار شد. نفت جزيره ابوموسي كه به ميدان مبارك، در بخش دريايي خاوري جزيره محدود است، از نظر گونه و كيفيت، بهترين نفت در خليج فارس شناخته شده است. منابع نفت جزيره سوري كه نقش مهمي در صادرات نفتي كشور دارند را مي توان از مهم ترين منابع زيرزميني اين شهرستان نام برد.
مهم ترين معدن هاي شهرستان بندر لنگه كه به گونه پراكنده در نواحي بستك، تدرويه، پل غار، . . . وجود دارند، مي توان معدن سنگ گچ، سنگ لاشه و شن و ماسه را نام برد. منابع نفت حوزه جزيره لاوان به نام هاي : رسالت، رشادت و سلمان، از ديگر منابع معدني شهرستان لنگه به شمار مي روند. جزيره فارور داراي معدن هاي زيادي نظير آهن، سنگ كاربيت، سنگ گرانيت، سنگ هاي سيليس، خاك سرخ و ديگر فلزات است.
بندرعباس داراي معدن آهك و گچ است كه در 2 كيلومتري خاور و هم چنين باختر آن قرار دارند. از مهم ترين معدن هاي اين شهرستان، معدن گاز سورو، سرخون، گيشو، شن وماسه، نمك آبي را مي توان نام برد. معدن هايي كه مورد بهره برداري قرار گرفته اند، معادن سنگ گچ خمير، سنگ گچ كشكوييه و نمك در گور است.
ازمهم ترين معادن هاي شهرستان جاسك، كه در بخش شمالي و در بخش بشاگرد قرار دارند مي توان معادن آهك، آهن، سنگ نمك، پنبه نسوز، خاك سرخ، گوگرد، كروميت، سنگ گچ، تالك و منگنز را نام برد.
معدن كروميت شهرستان ميناب از منابع مهم استان هرمزگان است. كروميت استخراجي اين معدن ها به خارج از كشور صادر مي شود و بهره برداري از آن ها از فعاليت هاي اقتصادي بسيار مهم به شمار مي رود. استخراج سالانه ذخاير معدني اين شهرستان، عبارت اند از: مجتمع معدني كروميت فارياب، كه شامل 32 معدن بزرگ و كوچك بوده، واندازه استخراج آن، 40 هزار تن مي باشد و اندازه استخراج معدن سنگ گچ فارياب حدود 3 هزار تن و معدن مرمريت سرني حدود 5 هزار تن بوده است. آهن، گوگرد، نمك و آهن، از ديگر معدن هاي شهرستان ميناب به شمار مي روند.
شركت ملي نفت ايران از چندين سال پيش اقدام به كاوش و حفاري در جزيره قشم كرده كه در همه كاوش ها، به منابع گاز طبيعي دست يافته است. به دنبال اجراي پروژه هايي، مانند: صنايع فولاد، مس سرچشمه و نيروگاه حرارتي توانير، بهره برداري از گاز گورزين جزيره قشم آغاز شد و منابع گاز سلخ جزيره به دليل نامرغوب بودن (ترش) مورد استفاده قرار نگرفت.
كوه نمكدان (معدن نمك)، در 85 كيلومتري شهر قشم قرار گرفته است. اين منابع به گونه تپه هاي گنبدي شكل و به قطر 7 كيلومتر و بلندي 237 متر از سطح دريا قرار گرفته اند. انبارهاي آن، 420 هزار تن برآورده شده است. معدن به گونه گنبد نمكي است، كه در درون آن، يك جريان آب زيرزميني گذشته و در مسير خود، به گونه پشمه هاي نمكي آشكار شده و در حوضچه هاي طبيعي گسترده مي شود كه پس از تبخير سطحي، نمك به جاي مي ماند. در بخش هاي سنگ هاي رسوبي بالاي گنبد، گوگرد و سولفور فلزات دو ظرفيتي، مانند آهن و سرب با كيفيت پراكنده وجود دارد. در حال حاضر از معدن نمكدان، سه گونه نمك بهره برداري مي شود: نمك آبي يا پاريو، نمك كوهي، نمك بلور يا تركه. در جزيره قشم معدن سنگ لاشه، شن و ماسه نيز وجود دارد.
در جزيره لارك معدن هاي خاك سرخ، آهن و نمك وجود دارد. از گذشته هاي دور معدن خاك سرخ، در اين جزيره شناخته شده و مردم خليج فارس براي رنگ آميزي چوب، فلز، بدنه كشتي، پارچه، . . . از آن استفاده مي كردند. اين معدن از پر درآمدترين معدن هاي ايران است. در جزيره هرمز معدن سنگ لاشه و نمك آبي نيز وجود دارد و از معدن نمك آن، سالانه تا 3 هزار تن بهره برداري مي شود.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
نام همدان؛ نخستين بار در 1100 پيش از ميلاد در كتيبه تيگلات پالسر اولين حاكم آشوري به نام اموانه يا آماداي ضبط شده است. هرودت مورخ يونانيم نام همدان را اكباتان ثبت كرده است و بناي احداث شهر همدان را به ديااكو نخستين امپراتور ماد نسبت داده است. پس از ديااكو سه حكم ران ديگر در اين سرزمين حكومت كرده و در سال 553 پيش از ميلاد موسس سلسله هخامنشي مخالفت با آژي دهاك حاكم ماد را آغاز كرد و در 550 پيش از ميلاد همدان را متصرف شد. وي با انقراض سلسله ماد به واسطه مزاياي طبيعي همدان، آن جا را مقر فرماندهي خود قرار داد. به هر حال آن چه مسلم است در تمام دوره تسلط مادها همدان مركز سياسي آن ها بوده است. هخامنشيان علاوه بر حفظ و توسعه آثار ديااكو و هوخشتره خود نيز ساختمان هايي در اكباتان احداث كردند.
مورخين و باستان شناسان عقيده دارند كه خزانه حكام هخامنشي در هگمتانه نگه داري مي شد و كشف آثاري مانند الواح زرين و نفايس ديگر مويد اين نظريه است. با توجه به حفاري هاي متوالي كه در محله هاي شاه داراب و سرقلعه بند هگمتانه به عمل آمده و منجر به كشف ستون هاي سنگي و زمينه هاي نفيس شده است، ديگر در اين كه كاخ حكم رانان هخامنشي در محل كنوني تپه هگمتانه وجود داشته، ترديدي نيست.
هر چند به غير از مجسمه شير سنگي و آثار به دست آمده از گورستان شمال خاوري ميدان سنگ شير، تا كنون آثار ديگري از دوره سلوكي در همدان به دست نيامده ولي همين مقدار آثار نيز مي تواند دليل برحضور سلوكيان در شهر باستاني اكباتان باشد. آثار و شواهدي كه در تپه مصلي وجود دارد حكايت از تنها قلعه نظامي همدان در عهد اشكانيان دارد و چنين به نظر مي رسد كه همدان در اين دوره نيز مورد توجه بوده است. حكام ساساني هم با توجه به موقعيت ويژه همدان و نزديكي آن به تيسفون و شوش، كاخ هاي تابستاني خود را در همدان تدارك ديده بودند.
ديلميان در جنگ با كردهاي حسنويه و كاكويه به اين شهر مسلط شده و آن را ويران كردند. چنان كه پاره اي از مورخين از بين رفتن يكي از دو شير سنگي كه در كنار دروازه باب الاسد قرار داشته است را به اين دوران منسوب مي كنند. در تقسيمات فتوحات ديلميان همدان از آن ركن الدوله شد و سپس شمس الدوله از طرف سيده خاتون زمامداري همدان را به دست آورده و فيلسوف بزرگ شرق، بوعلي سينا را به وزارت خويش برگزيد.
هر چند همدان از كشمكش هاي دوران ديالمه آسيب فراواني ديد ليكن بعداز مدت كوتاهي در زمان سلاجقه دوباره عظمت از دست رفته خود را باز يافت. به طوري كه مدتي مركز حكومت سلجوقيان شد. همدان در زمان صفويان بسيار مورد توجه بود. به دنبال انقراض سلسله صفويه همدان به تصرف احمد پاشا والي بغداد در آمد، اما بعد توسط نادر شاه افشار از تركان باز پس گرفته شد. استان همدان در دوره هاي قاجاريه و بعد ها به عنوان يكي از مهم ترين مناطق ايران؛ همواره آباد و مستقل بوده و هم اكنون نيز يكي از قطب هاي مهم و با اهميت ايران است.
كشاورزي و دام داري
كشت در سطح استان همدان به دو شكل ديم و آبي صورت مي گيرد، اما بيش تر زمين هاي كشت شده به صورت ديم است. مهم ترين محصولات كشاورزي استان گردو، گندم، جو، سيب زميني و چغندر قند است كه كشت گندم و جو حدود سه چهارم زمين هاي زير كشت را به خود اختصاص داده است. محصول گردو به ويژه در شهرستان تويسركان به دست مي آيد. محصولات مهم ديگر استان در قسمت هاي كوهستاني، انواع ميوه ( به ويژه گلابي و سيب ) و در دامنه انگور غلات، حبوبات و صيفي جات است. استان همدان منطقه اي است كوهستاني كه در دامنه هاي رشته كوه الوند قرار گرفته و سرچشمه رود ها و جويبار هاي فراواني است. مراتع بين دره اي آن از دير باز سبب جذب بخشي از دام داران و عشاير به اين منطقه بوده و با توجه به زمستان هاي نسبتا سرد و تابستان هاي معتدل، مراتع چراي بهاره و تابستانه را براي عشاير فراهم مي كند. تا حدي كه عشاير استان هاي هم جوار نيز به اين استان كوچ ييلاقي مي كنند. تابستان كوتاه خاصه در مناطق مرتفع شمال تويسركان و جنوب همدان سبب شده است كه ايلات و عشاير صرفا به دام داري بپردازند. شيوه دام داري در اين استان بيش ترسنتي است. در حال حاضر وجود مجتمع هاي دام داري صنعتي و نيمه صنعتي كه زير نظر مركز گسترش خدمات توليدي و عمراني فعاليت دارند، توليد فرآورده
