شهرستان فسا:
فَسا نام شهري است در ۱۴۵ كيلومتري جنوب شيراز واقع در استان فارس. شهرستان فسا بين 53 درجه و 19 دقيقه تا 54 درجه و 15 دقيقة طول شرقي و 28 درجه و31 دقيقه تا 29 درجه و 24 دقيقه ي عرض شمالي واقع شده است. مركز اين شهرستان، شهر فسا است. جمعيت اين شهرستان بر طبق سرشماري سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۹۲٫۹۴۶ نفر بوده است. اين شهرستان با شهرستانهاي داراب، جهرم، استهبان، زرين دشت و شيراز همسايه است. اين شهر داراي يك واحد دانشكده پزشكي و يك واحد دانشگاه آزاد اسلامي و يك واحد دانشگاه پيام نور است.
شهرستان فسا:
فَسا نام شهري است در ۱۴۵ كيلومتري جنوب شيراز واقع در استان فارس. شهرستان فسا بين 53 درجه و 19 دقيقه تا 54 درجه و 15 دقيقة طول شرقي و 28 درجه و31 دقيقه تا 29 درجه و 24 دقيقه ي عرض شمالي واقع شده است. مركز اين شهرستان، شهر فسا است. جمعيت اين شهرستان بر طبق سرشماري سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۹۲٫۹۴۶ نفر بوده است. اين شهرستان با شهرستانهاي داراب، جهرم، استهبان، زرين دشت و شيراز همسايه است. اين شهر داراي يك واحد دانشكده پزشكي و يك واحد دانشگاه آزاد اسلامي و يك واحد دانشگاه پيام نور است.
شهرستان فسا در جنوب شرقي استان فارس و درمنطقه اي نسبتاً كوهستاني قرار گرفته است. مركز اين شهرستان، شهر فسا است. بيشتر روستاهاي اين شهرستان نيز بر اين بلندي ها واقع شده اند.فقط نواحي جنوب شرقي و شمال غربي تا حدودي مسطح هستند. در كتيبه ها و سنگ نوشته هاي پرسپوليس از فسا با نام «پشي يا» يا «بشي » ياد شده است. عثمان بن ابي العسا در سال 23 ه.ق. اين شهر را فتح كرد. در جريان قرن چهارم ه.ق. فسا دومين شهر مهم استان دارابگرد محسوب مي شد و وسعت آن با شيراز برابري مي كرد.گفته شده كه تاريخ فسا حداقل به زمان هخامنشيان برمي گردد كه در آن زمان نام اين شهر پسه يا پسا بوده كه بعد از حمه اعراب به فسا تبديل مي‌‌شود (در آن زمان پسا يكي از توابع داراب بوده است و داراب يكي از ايالت هاي پنج گانه پارس بوده است). فسا از نظر كشاورزي شهري پررونق است. از نظر توليد گندم و ذرت رتبه دوم (رتبه يك شهرستان داراب) كشور ايران را داراست. با توجه به آب و هواي مناسب اين شهر، وجود نخلهاي گرمسيري و درخت گردو و ديگر گونه‌هاي درختي در اين شهر متداول است. فسا در كشت پنبه نيز رونق فراوان دارد. قرار گرفتن در مسيرهاي اصلي بندرعباس و كرمان به شيراز،اين شهر را از يك موقعيت استراتژيكي برخوردار كرده است. زرتشت خورگان كه استاد مزدك بوده است از اهالي اين شهر است كه سالها در بيزانس (روم شرقي) بسر مي‌‌برد و در آنجا با كتب فلسفي يوناني از جمله جمهوريت افلاطون آشنايي پيدا كرد و تحت تأثير انديشه مدينه فاضله افلاطون قرار گرفت. افكار زرتشت خورگان كه بيشتر جنبه اقتصادي و اجتماعي داشت، توسط شاگردانش مزدك به جامعة ايراني معرفي شد. ميگويند باني اصلي آيين مزدكي مردي زردشت نام از اهل فسا بود و به نوعي مانويت دعوت ميكرد مخالف كيش رسمي مانوي. اين مرد دعوت خود را در روم ظاهر كرد و سپس به ايران سفر كرد و به دعوت پرداخت. در روم اين شخص به نام«بوندس»معروف بوده است. پس نتيجه اين مي‌‌شود كه فرقه مورد بحث ما يكي از شعب مانويه بوده كه قرب دو قرن قبل از مزدك در كشور روم تأسيس يافته و مؤسس آن يكنفر ايراني زردشت نام پسر " خورگان " از مردم " پسا " بوده است. .. از اشارات مندرجه در كتب عربي چنين مستفاد مي‌‌شود كه زردشت (فسائي) پيشوايي بوده كه دعوت او فقط جنبه نظري داشته است، اما مزدك كه مرد عمل بوده و به قول طبري در نزد طبقه عامه خليفه زردشت به شمار ميآمده است، رفته رفته نام مؤسس اصلي را تحت الشعاع قرار داد و در همان عهد خود، فرقه را به اسم مزدكيه مشهور نمود . اين شهر اكنون داراي چهار بخش ميباشد.بخش مركزي,شيبكوه،نوبندگان و ششده وقره بلاغ از بخشهاي اين شهرستان ميباشند. از كهن ترين روستا هاي بخش مركزي مي توان به كوشكقاضي اشاره نمود .اين روستا در سمت جنوب خاوري شهر فساواقع شده است كه مواضع تاريخي نظير تل نخودي و قلعه رحمت آباد در حاشيه آن و سمت كوه توده قرار دارند. از شخصيت هاي بزرگ عصر گذشته اين شهر مي توان به روزبهان بقلي فسايي اشاره نمود.
