سفر به مناطق كويري علي‌رغم اينكه از پرنشاط‌ترين سفرها به شمار ميرود، سفر اسرارانگيزي نيز محسوب شده و در صورت نداشتن آمادگي براي سفر خطراتي را نيز براي گردشگر كوير به همراه دارد.
مسافران كوير براي كمتر كردن ريسك سفر بايد چندين نكته را مد نظر قرار دهند.
اين روزها علاقه‌مندان به سفرهاي كويري رو به افزايش است.
پيشنهاد ميشود كه گردشگراني كه تاكنون به اين نقاط سفر نكرده‌اند براي ديدن كوير و اقامت در آن با تورهاي طبيعت‌گردي كه گردانندگان آن از تجربه بسياري برخوردارند همراه شوند.
اما اگر قصد سفر به كوير را داريد و ترجيح مي‌هيد كه در گروه محدود و جدا از تور به كوير سفر كنيد، چندين مورد را بايد در نظر بگيريد.
مواردي كه بايد قبل از حركت رعايت كنيد
* چك ليست تهيه كنيد
مدتي قبل از سفر چك ليستي از تمامي كارهايي كه بايد قبل از سفر به انجام برسانيد و تمامي وسايل و تجهيزاتي كه مي‌بايست به همراه ببريد تهيه كنيد.
تاريخي براي انجام هريك ذكر كنيد تا در ساعات پاياني دچار مشكل نشويد. تمامي مطالبي كه در ادامه مي‌آيد، بسته به نوع سفر و نيازهاي شما مي‌تواند در قالب چك ليستي كه تهيه مي‌كنيد گنجانده شود.
اگر با چند خودرو سفر مي‌كنيد، مي‌توانيد با سرنشينان ديگر خودرو ها چك ليست خود را مقايسه كرده و نسبت به كفايت آمادگي خود و ديگران براي سفر اطمينان حاصل كنيد.
* بي‌گدار به آب نزنيد
در مورد مسيري كه انتخاب كرده‌ايد شرايط فصلي و امكانپذير بودن سفر، با راهنماي خبره مشورت كنيد و به توصيه‌هاي او عمل كنيد.
بدون وي جاده را ترك نكنيد. لزوم بهره‌گيري از راهنما و نقشه‌هاي دقيق با بزرگنمايي مناسب براي سفر به كوير ضروري است.
* تجهيزات سنگين را فيكس كنيد
تجهيزات سنگين مثل جعبه آچار، جك و ديگر وسايل را در صورتي كه درون خودرو و يا روي باربند قرار دارند، محكم كنيد.
براي چنين كاري مي‌توانيد از جعبه‌هاي فلزي و مستعمل مهمات استفاده كنيد. كافيست در فضاي زير صندلي و يا محل قرار دادن بار، جعبه‌هاي مهمات را توسط پيچ و مهره به بدنه فيكس كنيد.
حال مي‌توانيد از جعبه‌هاي فوق براي حمل تجهيزات سنگين و يا برنده در درون خودرو بهره ببريد. در صورتي كه از چنين روشي بهره نمي‌بريد، به هر نحو ممكن از بازي و لق زدن وسايل سنگين درون خودرو جلوگيري كنيد.
در صورت استفاده از باربند، سعي كنيد تجهيزات را كاملا توسط طناب و يا كش‌هايي كه براي بستن بار بر روي موتور‌سيكلت استفاده ميشود فيكس كنيد.
به اين ترتيب از ميزان صدمه ديدن سرنشينان و تجهيزات در تكان‌هاي شديد كاسته ميشود.
* سلامت خودرو را كنترل كنيد
با وجودي كه كنترل كامل خودرو غير عملي است ولي هرگز بدون اطمينان از سلامت بخشهاي زير جاده را ترك نكنيد.
مراقب باشيد شاسي اتومبيل به گل نرود كه در آنصورت بيرون آوردن آن بسيار دشوار است
*تجهيزاتي كه براي سفرهاي خارج از جاده به همراه مي‌بريد
هنگامي كه فرسنگ‌ها از راههاي اصلي، پمپ بنزين و مكانيك دور هستيد و از زمين‌هايي دشوار عبور مي كنيد، مي‌بايست تنها روي خود و امكانات خود حساب كنيد. در چنين شرايطي ضرب المثل "هر چه خوار آيد، روزي به كار آيد" صادق است.
شايد سفرهاي زيادي را بدون نياز به تجهيزات زير پشت سر گذاشته باشيد، ولي حادثه رخ مي‌دهد. برخي از وسايل زير بسته به نوع خودرواختصاصي هستند، ولي برخي ديگر مي‌توانند مورد استفاده ديگر وسايل نقليه نيز واقع شوند.
بنابراين حمل تمامي آنها توسط تمام خودروها الزامي نداشته و تنها كافيست كه تيم از وسايل زير بهره ببرد.
*فهرست لوازمي كه براي سفر مورد نياز است:
روغن ترمز و كلاچ روغن موتور، روغن گيربكس، روغن كمك و واسكازين ديفرانسيلها و تمامي گريس خورهاي گاردان و فرمان را كنترل و درصورت لزوم روانكاري كنيد. در زمستان از دارا بودن ضديخ اطمينان حاصل كنيد.
نكته، رينگهاي آلومينيومي براي سفرهاي خارج از جاده، مناسب نيستند و احتمال شكستن آنها وجود دارد، رينگهاي فابريك خودرو در چنين سفرهايي بهترين انتخاب است. همچنين لاستيكهايي كه داراي گلهاي جهت‌دار هستند و براي سرعت‌هاي بالا طراحي شده‌اند، براي خارج از جاده مناسب نبوده و علاوه بر اينكه به سرعت صدمه مي‌بينند از كارايي مطلوبي برخوردار نيستند.
* مواردي كه بايد به هنگام رانندگي رعايت كنيد
• چهار چرخ
سفر خارج از جاده با خودرو سواري و يا تك ديفرانسيل اشتباه است. از سوي ديگر دو ديفرانسيل هم معجزه نمي كند. همواره به قابليتهاي خود و خودرو خود آگاه باشيد و از ماجراجويي و ريسك محاسبه نشده، بپرهيزيد.
با اين حال به كساني كه تجربه كمتري از سفر به كوير دارند پيشنهاد ميشود اگر نمي‌خواهند با تور به مسافرت بروند حداقل گروهي به كوير مسافرت كنند.
* گروهي سفر كنيد
وسوسه سفر با يك خودرو را از سر بيرون كنيد. اگر موفق نشديد، بيش از هميشه احتياط كنيد. همواره كارهاي تيمي موفقيت بيشتري در بردارد.
*چيدمان خودردوها
در صورتي كه گروهي سفر مي‌كنيد، تمامي افراد گروه بخصوص رانندگان بايد از روحيه همراهي و همكاري تيمي برخوردار باشند. تكروي و سركشي همواره حادثه ساز است. اولين و آخرين خودرو مي‌بايست همواره مشخص بوده و ديگران نبايد بدون همانگي از اولين يا آخرين خودرو عبور كند.
خودرويي كه در پيشاپيش حركت مي‌كند بايد با همراهي راهنما يا فردي محلي كه با ناحيه آشنايي دارد، حركت كند.
خودروهاي ديگر به دنبال خودرو اول و حتي‌المكان دقيقا از روي مسير خودرو جلويي، به حركت ادامه مي‌دهند. حركت خودروها در كنار يكديگر مي‌تواند حادثه ساز باشد. آخرين خودرو از وضعيت خودروهاي جلو گزارش مي‌دهد.
در صورت توقف هر يك از خودرو ها، كاروان متوقف ميشود. هر راننده بايد از تعداد سرنشينان خود آگاهي داشته باشد، و همواره قبل از حركت، از حضور همه سرنشينان اطمينان حاصل كند.
*امن‌ترين و آسان‌ترين مسير را انتخاب كنيد
با انتخاب مسيرهاي امن و آسان خود را با كم‌ترين هزينه به مقصد برسانيد. چه بسا مسيرهاي مشكل شما را از رسيدن به هدف بازداشته و يا با مشكلات جدي مواجه كنند. اين موضوع كه براي رانندگي خارج از جاده اقدام كرده‌ايد دليلي براي خودكشي نيست.
براي سلامت خود و همراهان خود، و وسيله نقليه احترام قائل باشيد و از ماجراجويي بپرهيزيد، قبل از انتخاب مسير به عملي بودن، و قابل بازگشت بودن آن فكر كنيد. حتي الامكان از جاده ها براي طي مسير استفاده كنيد. همواره كوره راه بهتر از بي‌راهه است.
در صورتي كه ناچار به خروج از راه هستيد، نسبت به كيفيت زمين از نظر رطوبت، سنگلاخ يا ماسه‌اي يودن و شيب و عوارض آن تحقيق كنيد.
گاه لايه‌اي نازك و خشك بر روي خاك تشكيل ميشود كه براي پياده كاملا استوار و قابل اعتماد بنظر مي‌رسد، ولي هنگام عبور خودرو لايه خشك شكسته و خودرو در گل و يا ماسه گرفتار ميشود.
در كشور ما بسياري مسيرهاي خارج از جاده پوشيده از گدازه‌هاي آتشفشاني است. در اين نواحي سنگهايي تيره رنگ با لبه‌هاي تيز مشاهده ميشود.
عبور از چنين مسير‌هايي احتمال پنچري را افزايش مي‌دهد.
*آرام و بدون شتابزدگي رانندگي كنيد
شرايط حاكم بر زمين‌هاي غير هموار خارج از جاده، با جاده‌هاي خاكي، بزرگراه‌ها و پيست‌هاي اتوموبيل‌راني متفاوت است.
رانندگي با سرعت بالا در بهترين شرايط موجب محروم شدن شما و سرنشينان از مشاهده طبيعت ميشود. رانندگي سريع ممكن است به آسيب ديدن سرنشينان در اثر تكان‌هاي خودرو و يا شكستگي قطعات خودرو منجر شود.
همچنين سرعت در راههاي خاكي و يا خارج از جاده، احتمال واژگوني خودرو را افزايش مي‌دهد.
*رعايت فاصله با خودر جلويي
همواره فاصله خود با خودرو جلويي را كنترل كنيد. ترمز ناگهاني در جاده‌هاي خاكي موجب لغزش خودرو ميشود.
همچنين ترمز ناگهاني در نواحي ماسه‌اي و گلي منجر به فرو رفتن چرخهاي جلو در خاك نرم، ماسه و يا گل خواهد شد.در چنين شرايطي راه اندازي مجدد خودرو با مشكلاتي همراه است. در اين شرايط حركت آهسته در مسير قبلي رو به عقب كار ساز است.
* عبور آرام از برآمدگي‌ها و چاله‌ها
با عبور آرام از چاله‌ها و برآمدگي‌هاي زمين مي‌توانيد از فشار غير متعارفي كه به سيستم تعليق و جلوبندي و شاسي وارد ميشود بكاهيد. خودروهاي شاسي بلند و دوديفرانسيل عموما از شاسي مستحكمتر و قطعات قوي تري بهره مي‌برند، استحكام بيشتر منجر به افزايش وزن قطعات خودرو ميشود.
وزن زياد قطعات، اينرسي آنها را افزايش مي‌دهد. هنگامي كه با سرعت زياد عرض جويبارها و چاله‌ها را مي پيمائيد، در حال ضربه‌زدن به سيستم تعليق و فرمان، و شاسي خودرو هستيد.
از چاله‌هاي آبگرفته عبور نكنيد و براي عبور از نهرها نيز، محل‌هايي كه بستر سنگي است، انتخاب كنبد. در نواحي مرطوب از خط القعر دوري كنيد.
*كمربند ايمني را ببنديد
كمربند ايمني با محكم نگه داشتن سرنشينان بر روي صندلي، از برخورد آنها با سقف يا ستونهاي اتاق، هنگام عبور ازعوارض زمين جلوگيري مي‌كند. چسبيدن به صندلي تسلط شما بر وسيله نقليه را افزايش مي‌دهد.
پوسته خشك روي زمين فريب دهنده است، چرا كه خاك زير آن سست و متزلزل است.
*مراقب بوته‌ها و درختان باشيد
به اتوموبيل خود بياموزيد كه براي زندگي احترام قائل باشد و به هيچ وجه از روي بوته‌ها عبور نكند، بوته‌ها مامن پرندگان، و برخي جانوران بياباني است. نابود كردن موجوداتي كه براي ادامه حيات در كوير، مبارزه مي‌كنند، در زير چرخهاي خودرو و يا بدست من و شما، بسيار غم‌انگيز و توجيه ناپذير است. به طبيعتي كه پذيراي شماست، احترام بگذاريد.
* بالا و پائين رفتن از تپه‌ها
مركز ثقل خودردو‌هاي شاسي بلند، از خودروهاي سواري بالاتر است. همچنين بر خلاف تصور عامه با افزايش وزن خودرو، گرانيگاه خودرو شاسي بلند، بيشتر از زمين فاصله مي‌گيرد. اين امر موجب ميشود، واژگوني خودروهاي شاسي بلند، بسيار ساده تر از سواري رخ دهد.
براي بالا رفتن از شيبهاي تند، هرگز شيب از بصورت مايل بالا نرويد. بلكه كاملا مستقيم از شيب بالا رويد. در صورتي كه خودرو شما قادر به بالا رفتن از شيب نبود، از پيمودن مسير خودداري كنيد. حركت بصورت مايل منجر به واژگون شدن وسيله نقليه ميشود.
همچنين هرگز بر روي شيبهاي تند اقدام به دور زدن نكنيد، بلكه شيب را با دنده عقب به پائين بازگرديد. در اين شرايط خودرو را خلاص نكنيد. هرگز از تپه يا شيبي كه از آن سوي آن خبر نداريد، سرازير نشويد. هنگام پائين آمدن از شيب، خودرو را در دنده سنگين قرار داده و طي مسيري مستقيم از شيب پائين بياييد. براي اطلاعات بيشتر در اينترنت به جستجو بپردازيد.
به خاطر سپردن مسير و نشانه‌گذاري راه تكيه بر ادوات الكترونيكي مسير يابي كافي نيست. مي‌بايست نشانه‌هايي را جهت بازگشت به خاطر بسپاريد. از سوي ديگر با توجه به طبيعت متغير كوير، تكيه بر ردپا و اثر چرخها براي طي مسير بازگشت، چندان قابل اطمينان نيست. بنابراين از نشانه ها و عوارض زمين مانند كوهها، تپه‌ها و يا درختان جهت نشان كردن مسير بازگشت استفاده كنيد.
همچنين محل خروج خود از جاده و مسير خود را قبلا به محيط‌بانان و يا افراد محلي اعلام كنيد تا در صورتي كه بازنگشتيد، محدوده معيني را به جستجو بپردازند و طي زمان كوتاهتري شما را بيابند.
*چيزي به جاي نگذاريد
به هيج عنوان زباله‌‌هاي خود را در صحرا رها و يا دفن نكنيد. از ريختن روغن موتور بر روي زمين جدا خودداري كنيد. هرچه باخود برده ايد بازگردانيد. گويي آنجا نبوده‌ايد.
خبرگزاري ميراث فرهنگي ـ گردشگري ـ 11/11/85
استان آذربايجان غربى
فرش و گليم اين استان به سبب طرح و رنگ ثابت آن از امتيازات ويژه اى برخوردار است. طرحهاى شهرستان خوى و تكاب با عناوين (قباو ماهى) معروف ميباشند در كنار اين صنعت بايد از صنايع كوزه گرى و چرم سازى نام برد كه به شكل هاى گوناگون به بازار عرضه ميشوند.
ريزه كارى و نازك كارى چوب وتوليدات صنايع چوبى اروميه از اقلام سوغاتى مهم اين شهرستان ميباشد.
معرق كارى نيز از صنايع دستى مهم اين استان است.
مهمترين سوغاتى هاى استان عبارتند از:
نقل بيدمشك ـ حلواى گردو، محصولات كشاورزى از قبيل عسل، لبنيات، كشمش، سيب، انگور، عرقيات گياهى، بافتنى هاى دستى، صنايع چوبى و ريزه كارى فرشهاى دستباف.
استان آذربايجان غربى
فرش و گليم اين استان به سبب طرح و رنگ ثابت آن از امتيازات ويژه اى برخوردار است. طرحهاى شهرستان خوى و تكاب با عناوين (قباو ماهى) معروف ميباشند در كنار اين صنعت بايد از صنايع كوزه گرى و چرم سازى نام برد كه به شكل هاى گوناگون به بازار عرضه ميشوند.
ريزه كارى و نازك كارى چوب وتوليدات صنايع چوبى اروميه از اقلام سوغاتى مهم اين شهرستان ميباشد.
معرق كارى نيز از صنايع دستى مهم اين استان است.
مهمترين سوغاتى هاى استان عبارتند از:
نقل بيدمشك ـ حلواى گردو، محصولات كشاورزى از قبيل عسل، لبنيات، كشمش، سيب، انگور، عرقيات گياهى، بافتنى هاى دستى، صنايع چوبى و ريزه كارى فرشهاى دستباف.
استان اصفهان
اصفهان را مهد صنايع دستى ايران ناميده اند. در دوره صفوى صنايع دستى در اين شهر رونق خاصى يافت و هنر و مهارت استادان و هنرمندان بزرگ نسل به نسل و با روش استاد و شاگردى به زمان حال منتقل شده است.صنايع دستى اين استان كه جذب كننده هر مسافرى است عبارت است از:
خاتم كارى، مينا كارى ، مينياتور، قلمزنى، پارچه هاى قلمكار، پارچه هاى زرباف و آثار خوشنويسى. البته آثار هنرى ديگرى مانند منبت كارى، كاشى سازى،گچبرى و گره چينى و مشبك نيز در آثار تاريخى و بناهاى زيباى اين شهر چشم نواز هر مسافرى است.
علاوه بر صنايع دستى ، شيرينى گز و پولكى اصفهان و گلاب قمصر كاشان از سوغاتى هاى مشهور اين استان است.
استان ايلام
از مهمترين صنايع دستى استان كه به دست هنرمندانه زنان و دختران ايلامى مخصوصا در نواحى ايلام ـ دره شهر ـ شيروان چرداول و ايوان بافت ميشود فرش كرك و ابريشم و گليم منحصر بفرد گل برجسته است كه نقش و نگارهاى آن از طبيعت و تاريخ و فرهنگ اين منطقه الهام گرفته است. از مهمترين صنايع دستى ديگر استان جاجيم بافى ـ نمد مالى ـ گيوه بافى ـ فرنجى مالى ـ قتره بافى ـ صنايع چوبى از جمله ملزومات ورزشى و خانگى است كه بدست هنرمندان ايلامى خلق ميشود.
مهمترين سوغات محلى در ايلام كه حاصل نعمات خدا دادى است عبارتند از:
1- روغن حيوانى "دان" ايلامى (كه به روغن كرمانشاهى معروف است) و كره محلى.
2- عسل كوهى و ناب مناطق سورگه و شلم.
3- كشك، ترخينه، كنجد، گردو و ميشخاص.
4- سقز محلى ـ صمغ درخت بنه.
5- شيرينى بژى بر ساق.
6- شيرينى كله كنجى.
استان بوشهر
در حال حاضر شاخص ترين محصول صنايع دستى استان بوشهر گبه و گليم صادراتى است كه در مناطق وسيعى از شهرستانهاى استان رواج دارد. مهمترين مراكز گبه بافى در استان بوشهر عبارتند از:
روستاهاى شول، كمالى، بهمنيارى، محمدصالحى، عباسى، فخرآورى، كلر و چهار روستايى از توابع شهرستان گناوه. پس از آن بايد از عباى شترى بوشهر نام برد كه در نوع خود منحصر به فرد ميباشد و امروزه به مقدار بسيار محدودى توليد ميگردد.
گرگوربافى، حصيربافى، سفال و سراميك از ديگر صنايع دستى استان بوشهر هستند.
محصولات دريايى(ماهى و ميگو) و شيره خرما و ارده از سوغاتى اين استان هستند.
استان خراسان
با توجه به تنوع و رونق صنايع دستى و نيز حضور بارگاه حضرت رضا(ع) كه تبركى خاص به سوغاتى هاى مشهد داده است، خريد سوغات از مشهد براى هر مسافرى اهميت خاصى دارد. بازار رضا كه در ضلع شرقى خيابان امام رضا و در نزديكى حرم واقع شده است، از مهمترين مراكز خريد زوار به شمار ميرود. بازار رضا در دو طبقه احداث شده است، در طبقه دوم آن كارگاه هاى كوچك صنايع دستى، طلاكارى، فيروزه تراشى و گلدوزى ايجاد شده است. ترقبه و شانديز نيز در ساليان اخير به مركز فروش صنايع دستى و خشكبار تبديل شده اند.قالى مخصوصا فرش كاشمر، انواع انگشتر و زينت آلات فيروزه وعقيق، انواع پوستين و مصنوعات سنگى از محصولات صنايع دستى خراسان هستند.
همچنين صنايع دستى كردهاى شمال خراسان مانند گليم، خورجين، جوراب و شال نيز زيبايى خاص خورا دارا هستند.
از مهمترين سوغاتى هاى استان خراسان مى توان به زعفران قائنات و جنوب خراسان، نبات، آبنبات بجنوردى، خشكبار آجيل، ادويه جات و زرشك اشاره كرد.
غار قوري قلعه، بزرگترين غار آبي آسيا است و در استان كرمانشاه قراردارد
اين غار در ۲۵ كيلومتري شهر روانسر و در كنار جاده روانسر - پاوه و مجاور روستايي به همين نام قرار دارد.
ديرينگي آن به ۶۵ ميليون سال مي‌رسد و تنها ۳۰ سال از شناسايي آن مي‌گذرد و به عنوان يكي از 7 اثر طبيعي ملي ايران، به ثبت رسيده‌است. در سال ۱۳۵۵ يك گروه از غارشناسان انگليسي و در سال ۱۳۵۶ و نيز گروه ديگري از غارنوردان فرانسوي موفق به كشف كامل اين اثر شدند.
اين اثر طبيعي داراي تالارهاي زيبا در ۱۴۰۰ متري و ۵۰۰ متري به نام‌هاي تالار مريم، تالار كوهان شتر، تالار مسير برزخ، تالار بلور و تالار عروس ميباشد كه يكي از زيباترين جاذبه‌هاي ديدني شهرستان روانسر است.
استان سيستان و بلوچستان
از جمله مهم ترين صنايع دستى اين استان مى توان به حصير بافب، سوزن دوزى و خامه دوزى و سفالگرى اشاره كرد.
حصير بافى:
با توجه به نى زارهاى اطراف درياچه هامون7 ساخت انواع محصولات حصيرى از نوعى نى كه در محل به نام "لوخ" معروف است در اين مناطق رونق فراوانى دارد. همچنين در مناطق مركزى و جنوب شرقى استان نيز از برگهاى نوعى نخل بنام محلى "داز" انواع محصولات حصيرى بافته مى شود.
سوزن دوزى و خامه دوزى:
يكى از صنايع بسيار معروف اين استان سوزن دوزى است كه خاص زنان بلوچ است. محصولات سوزن دوزى تنوع بسيار دارد و از لباس و روميزى تا وسايل تزئينى را در بر مى گيرد. خامه دوزى نيز شبيه سوزن دوزى است كه در بافت محصولات از آيينه هاى ريزى براى تزيين استفاده مى شود. روميزى ، كلاه، جليقه و پيش سينه از جمله مهم ترين چيزهايى است كه بر روى آنها خامه دوزى مى شود.
سفال كلپورگان:
در روستاى كلپورگان شهرستان سراوان سفالگرى سابقه شش تا هفت هزار ساله دارد. از ويژگى هاى خاص سفال گلپورگان آن است كه اولا تنها زنان به سفالگرى اشتغال دارند. در ساخت ظروف و اشياء سفالى از چرخ سفالگرى استفاده نمى شود و شكل دهى با دست است.
استان زنجان
صنايع دستى و سوعاتى هاى مهم زنجان عبارتند از: انواع چاقو (قلم تراش، جيبى، دسته مليله، كارد آشپزخانه و...) مليله (انواع پايه هاى استكان، سينى، قاشق و چنگال غذا و چايخورى، كاسه، گلدان، قاب عكس و ...) چارق (نوعى كفش روفرشى بسيار زيباى زنانه) و فرش و گليم دست باف.
از كارهاى دستى بومى زنجان ساخت وسايل نقره اى و بندرت طلايى بصورت مليله كارى است كه در اوايل فقط در زنجان معمول بوده كه در زمان رضاخان تعدادى از هنرمندان زنجانى به تهران و اصفهان كوچ كردند و اين هنر ظريف را در آن شهرها رواج دادند..
از ديرباز در سراسر ايران هرگاه سخن از زنجان به ميان آيد نقش چاقوهاى آن در اذهان پديدار ميگردد و در بسيارى از سرزمينهاى دور و نزديك چاقوهاى ظريف و با دوام زنجان معروف است.
فرش، گليم و جاجيم زنجان از معروفيت خاصى برخوردارند.
چارق دوزى يكى ديگر از هنرهاى دستى است كه دستهاى ظريف هنرمندان زنجانى در توليدشان مهارت ويژه اى دارند اين چارقها مشخصا زنانه بوده و استفاده از آن جنبه تشريفاتى و تفننى دارد.و مناسبترين سوغات شهر محسوب ميشود.
استان سمنان
از صنايع دستى رايج در استان مى توان به انواع جاجيم، قالى، گليم، قاليچه، سفره‌هاى قلمكار، سفال سراميك و نمد اشاره كرد. پسته دامغان نيز از بهترين سوغاتى‌هاى اين استان است.
